Co to są metale szlachetne?
Terminem metale szlachetne określa się grupę metali, które wykazują wysoką odporność chemiczną. Oznacza to, że w bardzo małym stopniu reagują one z innymi pierwiastkami. To właśnie ta wyjątkowa właściwość ma kluczowe znaczenie, jeśli chodzi o ich wysoką wartość na rynku.
Metale szlachetne nie ulegają korozji i nie ulegają roztworzeniu w większości kwasów. Nie wchodzą w reakcję z wodą w stanie ciekłym, ani z parą wodną. Ponadto, cechują się odpornością na stężony kwas solny, a także innych kwasów, zaliczających się jako beztlenowe. Nie wypierają jednak wodoru z kwasów, co czyni ich podatnymi na działanie tych o właściwościach utleniających (lub takich z dodatkiem substancji utleniających).
Metale szlachetne mogą występować w przyrodzie w rodzimej postaci. Zawdzięczają to wyjątkowo niskiej reaktywności chemicznej. Zanim trafią do obrotu wykonywana jest bardzo złożona i wymagająca ciężkiej pracy obróbka metali.
Jakie są metale szlachetne i ich przykłady
Grupa metali szlachetnych składa się z dwóch rodzai pierwiastków: platynowców i miedziowców. Do tych pierwszych zalicza się ruten, rod, pallad, osm, iryd i platynę. Z kolei jedynymi miedziowcami, kwalifikującymi się jako metale szlachetne, są srebro i złoto (choć niekiedy zalicza się do nich również ren i rtęć). Jeśli chodzi o najczęściej używane metale szlachetne, przykłady znajdują się poniżej.
Złoto
Wśród metali szlachetnych największą popularnością na całym świecie cieszy się złoto, oznaczone symbolem Au. Posiada ono żółtą barwę i błyszczący wygląd. Odznacza się najlepszą ciągliwością i kowalnością wśród metali szlachetnych, przez co jest bardzo popularnym materiałem w branży jubilerskiej. Bardzo dobrze przewodzi energię cieplną i elektryczną. Cechuje się odpornością na działanie tlenu, kwasów i powietrza. Można je rozpuścić jedynie w wodzie królewskiej i roztworach cyjanków z udziałem tlenu.
Srebro
Srebro jest oznaczone w układzie okresowym pierwiastków symbolem Ag. Ma srebrzystobiałą barwę. Cechuje się dobrym przewodnictwem energii cieplnej i elektrycznej. Bardzo mocno absorbuje tlen, gdy jest stopiony. Posiada właściwości bakteriobójcze. Jeśli chodzi o metale szlachetne, zastosowanie srebra jest jednym z najbardziej uniwersalnych. Wykorzystuje się je w branży jubilerskiej i elektronicznej, a także do produkcji naczyń i sztućców. Używane jest również między innymi podczas wytwarzania ogniw fotowoltaicznych.
Platyna
Posiadająca srebrzystobiałą barwę platyna, została oznaczona w układzie okresowym pierwiastków symbolem Pt. Jest stosunkowo miękka, ciągliwa i kowalna. Cechuje się odpornością na działanie czynników chemicznych. Platyna jest powszechnie używana w branży chemicznej, w celu wytwarzania sprzętu do laboratoriów. Korzysta z niej również branża motoryzacyjna i elektroniczna. Często również używana jest w branży jubilerskiej.
Pallad
Lśniący, srebrzystoszary materiał, oznaczony symbolem Pd. Charakteryzuje się dużą kowalnością i ciągliwością. Nie wchodzi w reakcje chemiczne z wodą, ani powietrzem. Wykorzystuje się go powszechnie w wielu gałęziach światowego przemysłu – przede wszystkim w przemyśle samochodowym i elektronicznym, ale również w medycynie i jubilerstwie.
Ceny metali szlachetnych w Polsce
Najwyższą wartością rynkową w Polsce cieszą się złoto i pallad. Na drugim miejscu znajduje się platyna. Srebro z kolei jest o wiele tańsze niż pozostałe metale szlachetne – ceny jego jednak zmieniają się bardzo dynamicznie. Czyni go to niezwykle atrakcyjnym materiałem pod kątem inwestycji.
Z czego można odzyskać metale szlachetne?
Największy potencjał, jeśli chodzi o odzyskiwanie metali szlachetnych, stwarza branża motoryzacyjna. Katalizatory samochodowe mogą stanowić bogate źródło platyny i palladu. Istnieje jednak duże ryzyko, iż będę one w znacznym stopniu zniszczone. Źródłem, które dostarczy o wiele czystszego materiału będzie przemysł Hi-Tech. Do produkcji urządzeń elektronicznych wykorzystuje się metale szlachetne takie jak złoto, srebro, platyna i pallad. W tym wypadku problemem będzie przede wszystkim skomplikowany proces odzyskiwania czystych surowców.